Słońce to nieodłączny element naszego życia – to źródło energii, które warunkuje istnienie na Ziemi. Nie można go jednoznacznie ocenić jako dobre lub złe, ponieważ jego wpływ na nasz organizm zależy od tego, jak z niego korzystamy. W przypadku skóry, kluczowe znaczenie ma odpowiednia fotoprotekcja i umiarkowane korzystanie z promieniowania słonecznego. Warto wiedzieć, że promieniowanie UV odpowiada aż w 80% za zewnętrzne oznaki starzenia się skóry, co czyni ten temat niezwykle istotnym.
W tym artykule omówimy, jak słońce oddziałuje na zdrowie skóry, ze szczególnym uwzględnieniem jego wpływu na zmiany skórne, takie jak przebarwienia czy przedwczesne starzenie. To zagadnienie nabiera szczególnej wagi w kontekście pory roku i intensywności nasłonecznienia, które mają bezpośredni wpływ na kondycję skóry. Właściwe zrozumienie mechanizmów działania promieniowania UV pozwala nie tylko na świadome stosowanie fotoprotekcji, ale także zwiększa motywację do jej regularnego wdrażania. Wiedza, zrozumienie i odpowiednie zalecenia stanowią fundament skutecznej profilaktyki i pielęgnacji skóry. Zaczynajmy!
Rodzaje promieniowania UV
Promieniowanie ultrafioletowe (UV) można podzielić na naturalne i sztuczne w zależności od jego źródła. Największym naturalnym źródłem promieni UV jest Słońce, natomiast sztuczne źródła obejmują światła halogenowe, niektóre lasery, lampy rtęciowe, bakteriobójcze świetlówki oraz solaria. Promieniowanie słoneczne, które dociera do Ziemi, różni się długością fal elektromagnetycznych i jest klasyfikowane jako promieniowanie ultrafioletowe (UV) o długości fali od 40 do 400 nm. W zależności od długości fali, promieniowanie UV dzieli się na trzy główne typy:
- UVA (o długości fali 320-400nm). Promieniowanie UVA przenika przez chmury i szyby, a jego intensywność jest obecna przez cały rok, niezależnie od pogody czy pory dnia. Spośród wszystkich typów promieniowania UV, UVA penetruje skórę najgłębiej – dociera do warstwy rogowej naskórka, naskórka, skóry właściwej, a nawet tkanki podskórnej. Chociaż tylko niewielka część promieni UVA jest zatrzymywana przez warstwę ozonową, jego działanie jest ciągłe i może przyczyniać się do przedwczesnego starzenia się skóry oraz powstawania zmian nowotworowych.
- UVB (o długości fali 290-320nm). Intensywność promieniowania UVB zmienia się w ciągu roku, osiągając szczyt w miesiącach letnich, szczególnie między godziną 10:00 a 15:00. Promienie UVB wnikają w głębokie warstwy naskórka, a niewielkie ich ilości docierają do skóry właściwej. To właśnie UVB odpowiada za stymulację melanocytów, prowadząc do powstawania opalenizny, która jest mechanizmem obronnym skóry. Warto jednak podkreślić, że opalenizna nie jest oznaką zdrowia skóry. Promieniowanie UVB odgrywa także rolę w syntezie witaminy D3, co jest istotne dla zdrowia, jednak nadmierna ekspozycja na UVB może prowadzić do oparzeń słonecznych i zwiększać ryzyko nowotworów skóry.
- UVC (o długości fali 200-290nm). Promieniowanie UVC, dzięki swojej krótkiej fali, jest w większości pochłaniane przez warstwę ozonową atmosfery i w naturalnych warunkach nie dociera do powierzchni Ziemi, a tym samym do skóry. Ze względu na wysoką energię, UVC jest wykorzystywane w sztucznych warunkach, głównie do sterylizacji i dezynfekcji, dzięki swoim właściwościom bakteriobójczym.
Wiedza na temat różnych typów promieniowania UV jest kluczowa dla zrozumienia, jak chronić skórę przed ich szkodliwym działaniem, a także jak właściwie korzystać z fotoprotekcji, aby minimalizować ryzyko uszkodzeń skóry.
Pozytywne skutki promieniowania UV
Promieniowanie słoneczne, mimo potencjalnych zagrożeń, ma również pozytywny wpływ na ludzki organizm. Słońce wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego oraz stymuluje produkcję endorfin, które poprawiają nastrój i ogólne samopoczucie. Jednym z najważniejszych efektów ekspozycji na promieniowanie UV jest inicjacja syntezy witaminy D3 w skórze. Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w metabolizmie wapnia, co jest istotne dla zdrowia kości, oraz stymuluje procesy wzrostu komórek, w tym komórek skóry.Dodatkowo, promieniowanie UV może łagodzić objawy niektórych chorób skóry, takich jak łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry (AZS), a także redukować wykwity skórne w przebiegu trądziku. Dzięki swoim właściwościom antybakteryjnym, promieniowanie UV pomaga zmniejszyć populację bakterii Cutibacterium acnes, które są jedną z przyczyn powstawania trądziku.
Negatywne skutki promieniowania UV
Promieniowanie UV, mimo swoich korzystnych aspektów, niesie również poważne zagrożenia dla zdrowia skóry. Jednym z głównych mechanizmów odpowiedzialnych za te negatywne skutki jest powstawanie wolnych rodników – cząsteczek z niesparowanym elektronem, które mogą uszkadzać struktury białek, lipidów i DNA w komórkach. Wolne rodniki powodują mutacje w DNA, co prowadzi do zmniejszenia aktywności komórek macierzystych naskórka oraz fibroblastów, a tym samym obniża produkcję kolagenu i elastyny, kluczowych dla młodego wyglądu skóry. Nadmierna ilość wolnych rodników prowadzi do stresu oksydacyjnego, czyli nierównowagi między wolnymi rodnikami a antyoksydantami, co przyspiesza procesy starzenia skóry. Starzenie wywołane przez promieniowanie UV, znane jako fotostarzenie, objawia się głębokimi zmarszczkami, przesuszeniem, rogowaceniem skóry, teleangiektazjami (rozszerzonymi naczynkami) oraz zaburzeniami pigmentacji, takimi jak przebarwienia lub, rzadziej, odbarwienia.
Długotrwała i nieodpowiedzialna ekspozycja na promieniowanie UV może prowadzić do jeszcze poważniejszych konsekwencji, takich jak oparzenia słoneczne, reakcje alergiczne oraz zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów skóry, w tym czerniaka, jednego z najbardziej agresywnych nowotworów złośliwych. Odpowiednia ochrona przeciwsłoneczna jest zatem niezbędna, aby zminimalizować te negatywne skutki i chronić zdrowie skóry na dłuższą metę.
Jak ochronić skórę przed promieniowaniem UV?
Świadomość ochrony przeciwsłonecznej i stosowania wysokiej jakości fotoprotektów wzrasta, co pozytywnie wpływa na skórę. Zawsze, gdy pacjenci pytają mnie, jak spowolnić starzenie skóry, odpowiadam: unikając ekspozycji słonecznej i stosując kosmetyki o wysokim SPF (Sun Protector Factor). Skuteczna ochrona przeciwsłoneczna to pierwszy i najważniejszy krok w kierunku spowolnienia procesów starzenia. Drugim jest stosowanie antyoksydantów zarówno w pielęgnacji domowej, jak i suplementacji/diecie. Podaż antyoksydantów pomaga naprawić lub zmniejszyć negatywne skutki wywołane przez wolne rodniki.
Oto lista wskazówek, które przyczynią się do ochrony skóry przed negatywnymi konsekwencjami promieniowania UV:
- Unikanie wystawiania skóry na bezpośrednie działanie promieni słonecznych w godzinach najsilniejszego nasłonecznienia tj. 10-15:00 w okresie letnim,
- Stosowanie wysokiej jakości fotoprotekcji o SPF 30 w okresie jesienno-zimowym, i SPF 50 od wiosny do lata. Najbardziej skuteczne kosmetyki posiadają filtry chemiczne, fizyczne i biologiczne (HEV i IR) oraz antyoksydanty,
- Stosowanie kosmetyków, które pozwalają na szybką i higieniczną reaplikację filtra – mgiełki, pudry mineralne,
- Osłonę i zabezpieczenie wszelkich znamion skórnych, a także narządów wrażliwych (uszy, oczy, usta) kosmetykiem z SPF 50. Dobrym rozwiązaniem są sztyfty, które pozwalają na szybką reaplikację kosmetyku,
- Używanie okularów przeciwsłonecznych, które ochronią zarówno gałkę oczną, jak i delikatną skórę wokół oczu. Okulary powinny mieć oznaczenie UV 400,
- Noszenie kapeluszy, czapek – bezpośrednia ochrona skóry głowy oraz pośrednia – skóry twarzy. W ostatnim czasie na rynku pojawiły się również przyłbice chroniące skórę twarzy przed promieniowaniem UV,
- Stosowanie antyoksydantów w pielęgnacji domowej skóry twarzy. Serum, krem, ampułki i maski powinny zawierać witaminę C, E, kwas ferulowy.
- Wprowadzenie suplementacji. Dobrym rozwiązaniem jest suplementacja flawonoidów, w szczególności karotenoidów (np. beta-karoten) oraz koenzymu Q10. Q10 wyłapuje wolne rodniki powstające w mitochondriach komórkowych w cyklu Krebsa i tym samym zapobiega dalszym uszkodzeniom tkanek,
- Korzystanie z zabiegów kosmetologicznych, w szczególności mezoterapii igłowej. Iniekcyjna podaż aminokwasów, witamin i mikroelementów sprawia, że komórki lepiej radzą sobie z wolnymi rodnikami. Skutkiem jest zmniejszenie procesów związanych z fotostarzeniem.
Kliknij tutaj, jeśli chcesz skorzystać z naszej oferty i umówić się na zabieg mezoterapii igłowej, który redukuje skutki fotostarzenia.
Pomocne może okazać się również wprowadzenie nowych nawyków związanych z dietą (urozmaicenie menu, zwiększenie płynów) i aktywnością fizyczną. Te ostatnie poprzez zmniejszenie wpływu kortyzolu na skórę (treningi dobrane do możliwości organizmu), przyspieszają regenerację komórek.
Podsumowanie
Negatywne skutki promieniowania UV są ściśle związane z uwalnianiem i aktywnością wolnych rodników, które powodują utlenianie struktur komórkowych oraz mutacje DNA. W efekcie prowadzi to do zmniejszenia aktywności lub zaniku komórek naskórka i fibroblastów, co przyspiesza procesy starzenia skóry, znane jako fotostarzenie. Aby spowolnić te procesy, kluczowe jest ograniczenie ekspozycji na promieniowanie UV, regularne stosowanie wysokiej jakości fotoprotekcji, wprowadzenie antyoksydantów do codziennej pielęgnacji oraz suplementacji, a także korzystanie z odpowiednich zabiegów kosmetologicznych. Działania te mogą skutecznie chronić skórę i opóźniać widoczne oznaki starzenia.
Jedna odpowiedź
test